กรุงเทพฯ – ภาคค้าปลีกไทย ซึ่งเป็นหนึ่งในเครื่องยนต์หลักของเศรษฐกิจ กำลังเผชิญกับความท้าทายอย่างหนักหน่วงจากปัจจัยลบที่ถาโถมเข้ามาอย่างต่อเนื่อง

นายณัฐ วงศ์พานิช ประธานสมาคมผู้ค้าปลีกไทยคนใหม่ เปิดเผยถึงสถานการณ์ปัจจุบันว่า ดัชนีความเชื่อมั่นผู้ประกอบการค้าปลีกปรับตัวลดลงอย่างต่อเนื่อง สะท้อนถึงภาพรวมเศรษฐกิจที่ชะลอตัว ทั้งจากการบริโภคภายในประเทศที่อ่อนแรงลง ภาคการท่องเที่ยวที่เติบโตลดลง รวมถึงภาคการผลิตและการส่งออกที่ได้รับผลกระทบจากกำแพงภาษีของสหรัฐอเมริกา

จากข้อมูลของศูนย์วิจัยกสิกรไทย คาดการณ์ว่า ยอดขายภาคค้าปลีกในช่วงครึ่งหลังของปี 2568 มีแนวโน้มเติบโตชะลอลง โดยในช่วงปี 2567-2568 คาดว่าจะเติบโตเฉลี่ยเพียง 3.4% หรือมีมูลค่าราว 1.36 แสนล้านบาท ลดลงอย่างมีนัยสำคัญเมื่อเทียบกับช่วงปี 2565-2566 ที่เติบโตเฉลี่ยสูงถึง 5.9%

ปัจจัยที่ส่งผลกระทบต่อภาคค้าปลีก ได้แก่

• กำลังซื้อของผู้บริโภคที่ฟื้นตัวช้า
• ต้นทุนการดำเนินธุรกิจที่เพิ่มสูงขึ้น ทั้งค่าแรงงาน ค่าโลจิสติกส์ และค่าพลังงาน
• ภาคการท่องเที่ยวที่ได้รับผลกระทบจากจำนวนนักท่องเที่ยวจีนที่ลดลง
• การแข่งขันที่รุนแรงจากแพลตฟอร์มอี-คอมเมิร์ซต่างชาติ และผู้ประกอบการรายย่อยข้ามพรมแดนที่นำเข้าสินค้าราคาถูกและมีคุณภาพด้อยกว่ามาตรฐาน

ภาคค้าปลีกมีมูลค่าสูงถึงประมาณ 4 ล้านล้านบาท คิดเป็นสัดส่วนถึง 16% ของผลิตภัณฑ์มวลรวมภายในประเทศ (GDP) และเป็นกลไกสำคัญในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจไทย โดยเฉพาะอย่างยิ่งต่อผู้ประกอบการ SME ซึ่งมีจำนวนกว่า 3.3 ล้านราย และเกือบ 90% อยู่ในภาคค้าปลีกและบริการ การอยู่รอดและเติบโตของภาคค้าปลีกจึงมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อเศรษฐกิจโดยรวม

นายณัฐ ย้ำว่า ในสถานการณ์เช่นนี้ ผู้ประกอบการค้าปลีกไทยไม่เพียงแค่ต้อง ‘อยู่รอด’ แต่ต้อง ‘ยืนหยัด’ และ ‘ก้าวนำ’ การปรับตัวให้เข้ากับสภาพแวดล้อมทางเศรษฐกิจเป็นกุญแจสำคัญ

ทางสมาคมผู้ค้าปลีกไทยจึงได้นำเสนอแนวทางฟื้นฟูและยกระดับศักยภาพผู้ประกอบการด้วยกลยุทธ์ 3S ภายใต้นโยบาย “TRA GREAT” ได้แก่ Shield (ตั้งรับ), Strike (รุกกลับ), และ Shape (ปรับตัว) พร้อมเตรียมเสนอแนวทางเหล่านี้ต่อภาครัฐ เพื่อร่วมกันขับเคลื่อนเศรษฐกิจให้แข็งแกร่ง

แนวทาง Shield (ตั้งรับ)

• ป้องกันสินค้าราคาถูกและด้อยคุณภาพ: ตรวจสอบสินค้านำเข้า 100% โดยใช้เทคโนโลยีที่แม่นยำ และตรวจสอบมาตรฐานสินค้าในประเทศอย่างเข้มงวด เช่น มอก. และฉลากภาษาไทย
• ปราบปรามธุรกิจนอมินี: เร่งหามาตรการเชิงรุกจัดการธุรกิจนอมินีที่สวมสิทธิ์คนไทยในทุกระดับ เพื่อป้องกันการรั่วไหลของเม็ดเงิน
• ป้องกันการ Re-Export: สกัดกั้นการใช้ไทยเป็นฐานผลิตเพื่อส่งออกไปสหรัฐฯ เลี่ยงกำแพงภาษี ซึ่งส่งผลให้ไทยเกินดุลการค้าสหรัฐฯ ผิดธรรมชาติ

แนวทาง Strike (รุกกลับ)

• ส่งเสริมการค้าเสรีและเป็นธรรม: จัดเก็บภาษีมูลค่าเพิ่ม (VAT) 7% สำหรับสินค้าออนไลน์นำเข้าทุกมูลค่าตั้งแต่บาทแรก (จากเดิมยกเว้นสินค้าไม่เกิน 1,500 บาท) และบังคับใช้เป็นกฎหมายถาวร
• ปรับปรุงกฎหมายอี-คอมเมิร์ซ: เพื่อปกป้องผู้บริโภคจากสินค้าไม่ได้มาตรฐานราคาถูกบนแพลตฟอร์มข้ามชาติ เช่น เชื่อมต่อข้อมูลกับหน่วยงานรัฐ (สมอ., อย.) ผ่าน API
• รับมือสินค้าจีน Oversupply: ออกมาตรการช่วยเหลือผู้ประกอบการไทยที่ได้รับผลกระทบจากสินค้าจีนที่ทะลักเข้าสู่ตลาด
• นำร่อง Instant Tax Refund: คืนภาษี VAT 7% ให้กับนักท่องเที่ยวทันที ณ จุดขายสำหรับยอดซื้อขั้นต่ำ 3,000 บาท/วัน/ร้านค้า เพื่อกระตุ้นการใช้จ่าย (อ้างอิงจากโมเดลในจีนบางเมือง)
• ลดภาษีนำเข้าสินค้าไลฟ์สไตล์: พิจารณาลดภาษีนำเข้ากลุ่มแฟชั่น เครื่องสำอาง น้ำหอม โดยอาจเริ่มจากสินค้าสหรัฐฯ นำร่องทำ Free Trade Zone ในจังหวัดท่องเที่ยว เช่น ภูเก็ต เพื่อผลักดันไทยสู่การเป็น Shopping Paradise

แนวทาง Shape (ปรับตัว)

• ลดทอนกฎระเบียบที่ล้าสมัย: ปรับลดขั้นตอนและจำนวนใบอนุญาตให้รวมอยู่ในใบเดียว และให้บริการผ่านระบบกลางทั่วประเทศ
• สนับสนุน SME ที่ได้รับผลกระทบ: จัดสรรงบประมาณฟื้นฟูและพัฒนานวัตกรรมสินค้าให้ตรงตลาดต่างประเทศ ผลักดันการรับรอง ‘Made in Thailand’ และ ‘Thai SELECT’
• ให้สิทธิประโยชน์ BOI: จูงใจนักลงทุนไทยลงทุนในเมืองท่องเที่ยวศักยภาพสูง เพื่อกระจายความเจริญ

นายณัฐ กล่าวเสริมว่า สมาคมฯ ตั้งใจจะนำเสนอมาตรการเหล่านี้ต่อภาครัฐอย่างเป็นทางการในช่วงไตรมาสที่ 2 หรือ 3 ของปีนี้ และคาดหวังว่ามาตรการ Instant Tax Refund เพียงอย่างเดียวก็อาจสร้างเม็ดเงินหมุนเวียนในระบบได้ในระดับหลายหมื่นล้านบาท หากสามารถดำเนินการได้สำเร็จ

ความเข้มแข็งและการอยู่รอดของภาคค้าปลีกไทย จึงเป็นปัจจัยสำคัญที่จะช่วยส่งเสริมความแข็งแกร่งให้กับเศรษฐกิจไทยในระยะยาว