กรุงเทพฯ – ศูนย์รังสีร่วมรักษาศิริราช คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล เปิดตัวนวัตกรรมและเทคโนโลยีทางการแพทย์ด้านรังสีร่วมรักษา หรือ Interventional Radiology (IR) ในงาน “SiCOE Forum 2025 x SDGs” ชูจุดเด่นการรักษาที่ “แม่นยำ ฟื้นไว ไร้แผล” พร้อมเสนอภาครัฐผลักดันให้การรักษาด้วย IR เป็นส่วนหนึ่งของนโยบายสาธารณสุข เพื่อขยายการเข้าถึงเทคนิคการรักษาอันทันสมัยนี้ไปสู่ประชาชนในทุกภูมิภาคทั่วประเทศ ลดความเหลื่อมล้ำ และยกระดับคุณภาพชีวิตผู้ป่วยให้ดีขึ้น

อ.นพ.บุญฤกษ์ แสงเพชรงาม ประธานศูนย์รังสีร่วมรักษาศิริราช เปิดเผยว่า กิจกรรม SiCOE Forum 2025 x SDGs เป็นเวทีที่นำเสนอความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีและนวัตกรรมการแพทย์ผสมผสานเทคนิคการรักษาที่ทันสมัย โดยในปีนี้ได้นำเสนอ “นวัตกรรมของหมอไออาร์ (IR)” ซึ่งเป็นการรักษาแบบแผลเล็ก (minimally invasive) ที่เน้นความแม่นยำ ฟื้นตัวเร็ว และแทบไม่มีแผล เพื่อลดภาระและความเสี่ยงให้กับผู้ป่วย อีกทั้งยังเป็นการกระตุ้นให้เกิดการตื่นตัวในการเข้าถึงการรักษาด้วยวิธีนี้ รวมถึงการส่งเสริมการผลิตบุคลากรทางการแพทย์ด้านรังสีร่วมรักษา หรือ “หมอ IR” ให้มีจำนวนเพิ่มขึ้น เพื่อรองรับความต้องการทั่วประเทศ

“การรักษาด้วยผู้เชี่ยวชาญทางการแพทย์ไออาร์ (IR) เป็นเทคโนโลยีใหม่สำหรับประเทศไทย หากสามารถขยายไปยังภูมิภาคทั่วประเทศ จะส่งผลดีต่อกระบวนการรักษาที่มีประสิทธิภาพ สามารถรักษาโรคต่างๆ ได้อย่างตรงจุดมากขึ้น ลดความเสี่ยงของการดูแลและการติดเชื้อของผู้ป่วยได้ ซึ่งปัจจุบัน ด้วยวิทยาการทางการแพทย์ที่มีความก้าวหน้า จำเป็นต้องมีการเพิ่มจำนวนบุคลากรทางการแพทย์และพยาบาลให้มีความชำนาญในการใช้เครื่องมือรักษาอย่างมีประสิทธิภาพ” อ.นพ.บุญฤกษ์ กล่าว

ดัน IR สู่ ‘นโยบายสาธารณสุข’ เพื่อการเข้าถึงที่เท่าเทียม

นอกเหนือจากการพัฒนาบุคลากร การผลักดันให้รังสีร่วมรักษาเป็นส่วนหนึ่งของนโยบายสาธารณสุขถือเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่ง เพื่อให้ได้รับการสนับสนุนด้านงบประมาณสำหรับขยายศักยภาพการรักษาด้วย IR ไปยังโรงพยาบาลในส่วนภูมิภาค โดยเฉพาะเครื่องมือและอุปกรณ์ที่มีราคาสูง เช่น เครื่องเอกซเรย์หลอดเลือด (Digital Subtraction Angiography) ซึ่งเป็นหัวใจสำคัญของการรักษาหลายชนิด การลงทุนนี้ถือเป็นการลงทุนที่คุ้มค่าในระยะยาว ช่วยลดภาระผู้ป่วยไม่ต้องเดินทางเข้ามารับการรักษาในเมือง และช่วยลดความเหลื่อมล้ำในการเข้าถึงการรักษา

รังสีร่วมรักษา (IR) คืออะไร? แม่นยำ ฟื้นไว ไร้แผล จริงหรือ?

อ.นพ.บุญฤกษ์ อธิบายเพิ่มเติมว่า รังสีร่วมรักษา หรือ Interventional Radiology (IR) คือเทคนิคการรักษาที่ใช้ “ภาพนำทาง” ทางการแพทย์ เช่น เอกซเรย์ (X-ray), เอกซเรย์คอมพิวเตอร์ (CT Scan), คลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า (MRI), และอัลตราซาวด์ (Ultrasound) เป็นตัวช่วยในการนำทาง โดยแพทย์จะสอดใส่อุปกรณ์ขนาดเล็ก เช่น สายสวน (catheter), ลวดนำทาง (guidewire), หรือเข็มเจาะ (needle) เข้าไปในร่างกายผ่านทางหลอดเลือดหรือผิวหนัง เพื่อทำการรักษาโรคที่บริเวณนั้นๆ ได้อย่างตรงจุด ตัวอย่างหัตถการ IR เช่น การอุดหลอดเลือดเพื่อหยุดเลือดออก, การขยายหลอดเลือดที่ตีบตัน, การให้ยาเคมีบำบัดเฉพาะที่, หรือการจี้ทำลายเนื้องอก ด้วยความที่เป็นหัตถการแบบแผลเล็ก ทำให้ผู้ป่วยบาดเจ็บน้อย ฟื้นตัวได้เร็ว และลดความเสี่ยงจากภาวะแทรกซ้อนเมื่อเทียบกับการผ่าตัดใหญ่

รศ.นพ. สมราช ธรรมธรวัฒน์ อาจารย์แพทย์ภาควิชารังสีวิทยา ศิริราช เสริมว่า ความก้าวหน้าของ IR ทำให้สามารถนำมารักษาโรคได้หลากหลาย ตั้งแต่โรคทางระบบประสาท เช่น โรคหลอดเลือดสมอง (Stroke) ไปจนถึงโรคในระบบลำตัว เช่น การจี้รักษาเนื้องอกและมะเร็งต่างๆ (มะเร็งตับ ปอด ไต), การรักษาต่อมลูกหมากโตด้วยวิธีอุดหลอดเลือด (PAE), การรักษาเนื้องอกมดลูกโดยการอุดหลอดเลือด (UAE), การรักษาข้อเข่าเสื่อมโดยการอุดหลอดเลือดเพื่อลดอาการปวด (GAE), การรักษาเนื้องอกต่อมไทรอยด์โดยการจี้ด้วยความร้อน หรือการอุดหลอดเลือดในภาวะเลือดออกจากอุบัติเหตุ

ความท้าทายและการขับเคลื่อนสู่นโยบายชาติ

แม้ IR จะมีประโยชน์มหาศาล แต่ รศ.นพ. สมราช ยอมรับว่า ผู้ป่วยและประชาชนส่วนใหญ่ยังรู้จักเทคนิคนี้ไม่มากนัก ศูนย์ IR ส่วนใหญ่กระจุกตัวอยู่ในโรงพยาบาลขนาดใหญ่ในเมือง และที่สำคัญคือจำนวน “หมอ IR” ที่มีจำนวนจำกัด โดยแพทย์ IR ด้านระบบลำตัวทั่วประเทศมีเพียง 140 คนเท่านั้น

“การขยายเครือข่ายการให้บริการรังสีร่วมรักษาให้ครอบคลุมทั่วประเทศยังเผชิญความท้าทายหลายด้าน โดยเฉพาะการลงทุนในเครื่องมือที่มีราคาสูง ทำให้การเข้าถึงบริการของผู้ป่วยยังคงเป็นข้อจำกัด การผลักดันการรักษา IR ให้เข้าถึงผู้ป่วยทั่วประเทศไม่ใช่เรื่องง่าย แต่ก็ไม่ใช่เรื่องที่เป็นไปไม่ได้ หากทุกภาคส่วนร่วมมือกันอย่างจริงจัง ซึ่งจะช่วยลดความเหลื่อมล้ำ ลดภาระการเดินทาง และช่วยยกระดับคุณภาพชีวิตผู้ป่วยชาวไทยทั่วประเทศ” รศ.นพ. สมราช กล่าวย้ำ

เกี่ยวกับศูนย์รังสีร่วมรักษาศิริราช (SiCIR)

ศ.คลินิก พญ.อัญชลี ชูโรจน์ ผู้ก่อตั้งศูนย์รังสีร่วมรักษาศิริราช กล่าวถึงประวัติความเป็นมาว่า SiCIR เป็น 1 ใน 19 ศูนย์ความเป็นเลิศ (SiCOE) ของคณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล ก่อตั้งอย่างเป็นทางการในปี พ.ศ. 2560 โดยพัฒนามาจากหน่วยรังสีวิทยาหลอดเลือดและรังสีร่วมรักษา ซึ่งริเริ่มโดย ศ.เกียรติคุณ นพ.นรา แววศร ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2512 ปัจจุบัน SiCIR ให้บริการตรวจวินิจฉัยและรักษาโรคด้วยวิธีทางรังสีร่วมรักษา ทั้งในระบบประสาทและไขสันหลัง (Interventional Neuroradiology) และระบบลำตัว (Body Interventional Radiology) นอกจากนี้ยังเป็นศูนย์ฝึกอบรมแพทย์เฉพาะทาง IR และเป็นผู้นำด้านการค้นคว้าวิจัย โดยมีเป้าหมายสูงสุดคือประโยชน์ในการรักษาผู้ป่วย

ผู้ที่สนใจหรือต้องการข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับการรักษาด้วยรังสีร่วมรักษาสามารถติดต่อได้ที่:

• ศูนย์รังสีร่วมรักษาศิริราช (SiCIR)
• สถานที่: ตึก 72 ปี ชั้น 2 ฝั่งตะวันออก (หน้าลิฟท์) โรงพยาบาลศิริราช
• โทรศัพท์: 02-419-8731
• Website: https://www.sicir.org
• Facebook: https://www.facebook.com/SiCIR.th
• Line Official Account: @sicir