เกิดประเด็นร้อนในโลกออนไลน์ เมื่อคลิปเหตุการณ์ที่ปรึกษาอุทยานแห่งชาติแห่งหนึ่งในจังหวัดกระบี่ ต่อว่าและสั่งให้คู่รักนักท่องเที่ยวชาวรัสเซียยุติการท่องเที่ยวในวันนั้นทันที หลังถูกนักท่องเที่ยวชายทักทายด้วยคำว่า “Ni Hao” (你好) กลายเป็นไวรัล และนำมาสู่การถกเถียงในสังคมว่า การทักทายคนไทยด้วยคำภาษาจีนโดยชาวต่างชาติ ถือเป็นการเหยียดเชื้อชาติหรือไม่

เหตุการณ์ดังกล่าวเกิดขึ้นเมื่อ คุณสิรณัฐ ภิรมย์ภักดี หรือที่รู้จักในชื่อ “ไทร สก็อต” ซึ่งเป็นที่ปรึกษาด้านสิ่งแวดล้อมทางทะเลประจำอุทยานแห่งชาติ ได้เข้าพูดคุยกับคู่รักชาวรัสเซียที่พบว่ากำลังพักผ่อนอยู่บนเกาะแห่งหนึ่งในช่วงที่ประกาศเป็นพื้นที่ห้ามเข้า โดยนักท่องเที่ยวคู่นี้ได้ว่าจ้างไกด์ท้องถิ่นให้นำเรือพาเข้าไป

เมื่อคุณสิรณัฐแจ้งให้นักท่องเที่ยวทราบว่าพื้นที่นี้เป็นเขตหวงห้าม นักท่องเที่ยวชายชาวรัสเซียกลับตอบกลับด้วยคำว่า “Ni Hao” ซึ่งทำให้คุณสิรณัฐเกิดความไม่พอใจอย่างมาก และแจ้งกับนักท่องเที่ยวทั้งสองคนว่า การท่องเที่ยวของพวกเขาสิ้นสุดลงแล้วสำหรับวันนี้ พร้อมทั้งกล่าวเตือนว่า หากยังทักทายด้วยคำว่า “Ni Hao” อีก เขาอาจจะถูก “เนรเทศ”

คุณสิรณัฐ ซึ่งเป็นที่รู้จักในฐานะนักอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมทางทะเล (และงดเว้นการบริโภคอาหารทะเลเพื่อไม่เบียดเบียนสัตว์ทะเล) และเป็นทายาทของตระกูลธุรกิจใหญ่ในประเทศไทย ได้โพสต์คลิปวิดีโอเหตุการณ์ดังกล่าวลงในเฟซบุ๊กส่วนตัวที่มีผู้ติดตามกว่า 213,000 คน พร้อมทั้งอธิบายเหตุผลเป็นภาษาอังกฤษ คลิปนี้ถูกนำไปเผยแพร่ต่อโดยสื่อต่างประเทศบางสำนักเมื่อช่วงสุดสัปดาห์ที่ผ่านมา

คุณสิรณัฐระบุในโพสต์ว่า “การเดินทางมายังประเทศไทย และแม้แต่จะไม่มีความเคารพพอที่จะรู้ความแตกต่างระหว่างประเทศไทยกับประเทศจีน ถือเป็นการเหยียดเชื้อชาติอย่างยิ่ง คุณไม่สามารถวางแผนวันหยุดพักผ่อนที่นี่เพื่อเพลิดเพลินกับทรัพยากรธรรมชาติของเรา แล้วละเลยคนไทยที่อาศัยอยู่ในประเทศ สิ่งเล็กๆ อย่างการพูดว่า ‘Ni Hao’ กับคนไทย ไม่เพียงแต่ไม่ให้เกียรติคนไทยเท่านั้น แต่ยังไม่ให้เกียรติคนเอเชียโดยรวมด้วย เพราะเอเชียไม่ได้มีเพียงสัญชาติเดียว มันเหมือนกับการที่ผมไปประเทศอังกฤษ แล้วคิดว่าอังกฤษเหมือนกับรัสเซีย”

เพื่อให้ความเป็นธรรมแก่นักท่องเที่ยวชาวรัสเซีย เราไม่ทราบเจตนาที่แท้จริงของเขา และคุณภาพเสียงในคลิปก็อาจจะไม่ชัดเจนที่สุด บทความนี้จะไม่ตัดสินว่าใครถูกหรือผิดในเหตุการณ์เฉพาะหน้านี้ แต่จะพยายามอธิบายว่าทำไมคนไทยบางคนถึงรู้สึกไม่พอใจเมื่อชาวต่างชาติทักทายด้วยคำว่า “Ni Hao”

ประการแรก การทักทายนี้จะถือว่าเป็นการเหยียดเชื้อชาติหรือไม่นั้น “ขึ้นอยู่กับบริบท” หากชาวตะวันตกทักทายคนไทยด้วยคำนี้ในต่างประเทศ โดยเฉพาะในโลกตะวันตก แล้วหัวเราะตาม หรือพูดภาษาจีนแบบสุ่มๆ เช่น “ชิง ชง ชิง ชง” หรือเลียนแบบท่าทางบรูซ ลี หรือทำท่าดึงตาให้เฉียง แน่นอนว่านี่คือการเหยียดเชื้อชาติ เป็นการเหมารวมความเป็นจีน ซึ่งทำให้คนไทยถูกจัดอยู่ในกลุ่มเดียวกับคนจีน โดยไม่คำนึงว่าผู้กระทำจะรู้หรือไม่ว่าสองประเทศและสองวัฒนธรรมนี้แตกต่างกัน

นอกจากนี้ ต้องทำความเข้าใจว่าประเทศจีนมีประชากรกว่า 1.4 พันล้านคน ดังนั้นชาวตะวันตกจึงมักจะคุ้นเคยกับประเทศจีนมากกว่าประเทศไทย เช่นเดียวกับที่คนไทยซึ่งไม่คุ้นเคยกับโลกตะวันตก อาจคาดหวังว่าชาวตะวันตกทุกคนที่พบในประเทศไทยคือคนอเมริกัน และต้องพูดภาษาอังกฤษได้คล่องแคล่ว

หากชาวตะวันตกทักทายคนไทยในประเทศไทยด้วยคำว่า “Ni Hao” อาจหมายความว่า พวกเขาไม่ทราบเลยว่าภาษาไทยแตกต่างจากภาษาจีน สับสนประเทศไทยกับไต้หวัน หรืออาจคิดว่าคนไทยที่พบนั้นมีเชื้อสายจีน (เนื่องจากรูปลักษณ์) หรืออาจจะขี้เกียจเกินกว่าจะเรียนรู้ภาษาไทย หรือคำว่า “สวัสดี” หรือคิดว่าจีนเป็นพี่ใหญ่ของเอเชีย และภาษาจีนสามารถใช้ได้ทุกที่ในเอเชีย คล้ายกับการใช้ภาษาอังกฤษในหลายๆ ที่ ขึ้นอยู่กับบริบท คนไทยที่พอมีความรู้เรื่องต่างประเทศควรจะเข้าใจว่า นี่อาจเป็นแค่การทักทาย

อย่างไรก็ตาม คนไทยบางส่วน เช่นเดียวกับคุณสิรณัฐ รู้สึกว่าการทักทายเช่นนี้เป็นการปฏิเสธเอกลักษณ์ที่แตกต่างของประเทศไทยจากประเทศจีน และไปกระตุ้นความรู้สึกหวาดกลัวว่าประเทศไทยกำลังจะกลายเป็นอาณานิคมทางเศรษฐกิจและวัฒนธรรมของจีน

โดยเฉพาะอย่างยิ่ง หากคนไทยได้ยินการทักทายเช่นนี้ในบริบทที่ติดลบอยู่แล้ว (เหมือนในคลิปที่เป็นประเด็น) ประกอบกับประสบการณ์เชิงลบในอดีตในโลกตะวันตกที่เคยถูกล้อเลียนด้วยภาพลักษณ์เหยียดเชื้อชาติ เช่น การทำท่าดึงตาเฉียงๆ หรือถูกเรียกว่า “Chinaman” ในกรณีเช่นนี้ คนไทยบางคนอาจรู้สึกถูกกระตุ้นและอาจมีอารมณ์รุนแรงได้ทันที เหมือนในกรณีที่เป็นข่าวนี้

สรุป: หน่วยงานภาครัฐของไทย โดยเฉพาะกระทรวงวัฒนธรรม กระทรวงการต่างประเทศ การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (และแม้แต่ร้านอาหารไทยในต่างแดน) ควรส่งเสริมคำว่า “สวัสดี” ให้มากขึ้น และส่งเสริม Soft Power ของไทยให้มีประสิทธิภาพกว่านี้

อนึ่ง อย่าลืมว่าชาวตะวันตกบางคนก็รู้สึกว่าคำว่า “ฝรั่ง” ที่คนไทยใช้เรียกชาวต่างชาติก็มีปัญหา ควรใช้ด้วยความระมัดระวัง

ตัวอย่างเช่น ชาวตะวันตกคนหนึ่งกล่าวว่า คนไทยบางคนหัวเราะเมื่อเห็นชาวตะวันตก (ฝรั่ง) กินฝรั่ง ซึ่งเป็นผลไม้ที่มีชื่อเรียกว่า “ฝรั่ง” ในภาษาไทย การที่คำว่า “ฝรั่ง” ซึ่งอาจมีต้นกำเนิดจากคำภาษาเปอร์เซียว่า “farangi” ซึ่งเดิมหมายถึงชนเผ่าแฟรงก์ หรือชนเผ่าเยอรมานิกในยุโรป นั้นเป็นคำดูถูก หรือเป็นเพียงคำอธิบายที่เป็นกลางสำหรับชาวคอเคเซียนจากหลากหลายสัญชาติโดยคนไทย ควรเป็นประเด็นสำหรับบทความอื่นต่อไป อย่างไรก็ตาม ชาวตะวันตกที่คุ้นเคยกับประเทศไทยก็ยังมีความเห็นแตกแยกในเรื่องนี้ เช่นเดียวกับคนไทยบางคนที่ไม่ติดใจเมื่อถูกทักทายด้วยคำว่า “Ni Hao” ในขณะที่คนอื่นๆ อาจรู้สึกไม่พอใจอย่างยิ่ง