นิวเดลี/ฮ่องกง – รัฐบาลอินเดียออกมาเคลื่อนไหวอย่างแข็งกร้าว เรียกร้องให้บริษัทประมูลชื่อดังระดับโลกอย่าง ซัทเทบีส์ (Sotheby’s) สาขาฮ่องกง ยกเลิกการประมูลอัญมณีชุดหนึ่ง ซึ่งมีความเชื่อมโยงอย่างใกล้ชิดกับพระบรมสารีริกธาตุของพระพุทธเจ้า โดยระบุว่าการประมูลดังกล่าวซึ่งมีกำหนดจัดขึ้นในวันที่ 7 พฤษภาคมนี้ เป็นการกระทำที่ละเมิดทั้งกฎหมายของอินเดียและกฎหมายระหว่างประเทศ พร้อมทั้งขู่ว่าจะดำเนินมาตรการทางกฎหมายและเปิดการรณรงค์ต่อต้านในที่สาธารณะ หากซัทเทบีส์ไม่ปฏิบัติตามคำขอ

อัญมณีชุดนี้ ซึ่งมีจำนวนกว่า 1,800 ชิ้น ประกอบด้วย ทับทิม บุษราคัม ไพลิน และทองแกะสลัก ถูกค้นพบเมื่อกว่า 100 ปีก่อน พร้อมกับพระบรมสารีริกธาตุภายในสถูปโบราณที่เมืองปิปราวา ทางตอนเหนือของอินเดีย ซึ่งตั้งอยู่ไม่ไกลจากลุมพินี สถานที่ประสูติของพระพุทธเจ้า การค้นพบครั้งสำคัญนี้เกิดขึ้นโดย วิลเลียม แคล็กซ์ตัน เปปเป (William Claxton Peppe) ผู้จัดการไร่ชาวอังกฤษ ซึ่งต่อมาได้ส่งมอบโบราณวัตถุสำคัญที่พบให้กับรัฐบาลอินเดียภายใต้การปกครองของอังกฤษในขณะนั้น

กระทรวงวัฒนธรรมของอินเดียออกแถลงการณ์เน้นย้ำว่า อัญมณีและโบราณวัตถุที่ค้นพบร่วมกับพระบรมสารีริกธาตุนี้ ถือเป็น “มรดกศักดิ์สิทธิ์ทางศาสนาและวัฒนธรรม” ที่มีความสำคัญยิ่งยวดต่อชาวพุทธทั่วโลก รวมถึงประชาชนชาวอินเดีย และไม่ควรถูกนำมาซื้อขายในเชิงพาณิชย์ นอกจากนี้ ทางการอินเดียยังได้ตั้งข้อสงสัยถึงสิทธิ์ของทายาทตระกูลเปปเป ในการครอบครองหรือจำหน่ายวัตถุโบราณอันทรงคุณค่าเหล่านี้

รัฐบาลอินเดียยืนกรานว่า อัญมณีเหล่านี้ไม่ใช่เพียงแค่ของจำลองหรือเครื่องประดับทั่วไป แต่คือวัตถุมงคลอันศักดิ์สิทธิ์ที่ถูกฝังไว้ร่วมกับพระบรมสารีริกธาตุ และสมควรได้รับการยกย่องและเคารพในฐานะพุทธบูชา ไม่ใช่ถูกลดทอนคุณค่าลงมาเป็นเพียงของสะสมหรือวัตถุที่นำมาจัดแสดงเพื่อการค้า

ทางด้านบริษัทซัทเทบีส์ได้ส่งจดหมายตอบกลับทางการอินเดียแล้ว โดยระบุว่าให้ความสำคัญกับประเด็นดังกล่าวและกำลังพิจารณาเรื่องนี้ ขณะที่ คริส เปปเป (Chris Peppe) ทายาทผู้ครอบครองอัญมณีชุดนี้ ให้เหตุผลว่าสิ่งที่ครอบครัวของเขายังคงเก็บรักษาไว้นั้นเป็นเพียงส่วนน้อยจากที่ค้นพบทั้งหมด และที่ผ่านมาทางครอบครัวได้พยายามติดต่อบริจาคให้กับหน่วยงานต่างๆ แล้วหลายครั้ง แต่ไม่ประสบความสำเร็จ การนำมาประมูลจึงถือเป็นทางออกที่โปร่งใสที่สุด

เป็นที่น่าสังเกตว่า อัญมณีชุดนี้เคยถูกนำไปจัดแสดงในนิทรรศการระดับโลกหลายแห่ง รวมถึงที่พิพิธภัณฑ์เมโทรโพลิแทน ในนครนิวยอร์ก สหรัฐอเมริกา เมื่อปี พ.ศ. 2566 นอกจากนี้ ครอบครัวเปปเปยังได้สร้างเว็บไซต์ขึ้นมาเพื่อนำเสนอข้อมูลและงานวิจัยเกี่ยวกับวัตถุโบราณเหล่านี้

อย่างไรก็ตาม รัฐบาลอินเดียมองว่าการกระทำทั้งหมดนี้ คือการแสวงหาผลประโยชน์จากมรดกทางวัฒนธรรมที่ได้ไปในช่วงยุคล่าอาณานิคม และย้ำข้อเรียกร้องให้ทายาทตระกูลเปปเปส่งคืนวัตถุโบราณทั้งหมดให้กับอินเดีย พร้อมทั้งให้กล่าวคำขอโทษอย่างเป็นทางการต่อสาธารณชนสำหรับการกระทำดังกล่าว

สำหรับพระบรมสารีริกธาตุที่ค้นพบร่วมกับอัญมณีชุดนี้ที่เมืองปิปราวา ส่วนหนึ่งได้ถูกรัฐบาลอินเดียในขณะนั้นน้อมเกล้าฯ ถวายแด่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 5) แห่งสยาม ซึ่งทรงมีพระราชศรัทธาอันแรงกล้าในพระพุทธศาสนา และทรงโปรดเกล้าฯ ให้อัญเชิญมาประดิษฐาน ณ ภูเขาทอง วัดสระเกศราชวรมหาวิหาร กรุงเทพมหานคร ซึ่งปัจจุบันกลายเป็นสถานที่สำคัญทางพุทธศาสนาของไทย และเป็นศูนย์รวมศรัทธาของพุทธศาสนิกชนจากทั่วประเทศมาจนถึงทุกวันนี้