เชียงราย – รายงานน่าตกใจจากพื้นที่ลุ่มน้ำกก จังหวัดเชียงราย หลังสมาคมแม่น้ำเพื่อชีวิต เผยแพร่ภาพและข้อมูลการพบ ‘ปลาติดเชื้อ’ จำนวนมากในแม่น้ำกก โดยมีอาการป่วย มีตุ่มสีแดงขึ้นตามครีบ ปาก และหนวด สันนิษฐานว่าเป็นผลมาจากการปนเปื้อนของสารหนูและสารตะกั่วในแม่น้ำ ซึ่งเชื่อมโยงกับกิจกรรมเหมืองทองคำในพื้นที่ต้นน้ำรัฐฉาน ประเทศเมียนมา

เมื่อวันที่ 19 พฤษภาคม 2568 ที่ผ่านมา มีรายงานความคืบหน้ากรณีปัญหาการปนเปื้อนสารพิษในแม่น้ำกก จังหวัดเชียงราย ซึ่งเป็นประเด็นที่สร้างความกังวลให้กับประชาชนและภาคประชาสังคมด้านสิ่งแวดล้อมมาอย่างต่อเนื่อง โดยปัญหาดังกล่าวมีต้นตอมาจากการทำเหมืองทองคำของกลุ่มทุนต่างชาติ โดยเฉพาะจากประเทศจีน ในพื้นที่บริเวณต้นแม่น้ำกก เขตรัฐฉาน ประเทศเมียนมา กิจกรรมเหมืองแร่เหล่านี้ส่งผลให้สารหนูและสารตะกั่ว ซึ่งเป็นโลหะหนักที่เป็นอันตรายต่อสิ่งมีชีวิต ได้ไหลปนเปื้อนลงสู่แม่น้ำและไหลเข้าสู่ประเทศไทย ทำให้คุณภาพน้ำในแม่น้ำกกอยู่ในภาวะวิกฤตและเกินค่ามาตรฐานด้านสิ่งแวดล้อม

ผลกระทบที่เกิดขึ้นส่งผลโดยตรงต่อชีวิตความเป็นอยู่ของประชาชนในพื้นที่ลุ่มแม่น้ำกก จังหวัดเชียงราย ทั้งด้านการขาดแคลนน้ำสะอาดสำหรับอุปโภคบริโภค วิถีชีวิตของชาวประมงที่พึ่งพิงแม่น้ำในการหาเลี้ยงชีพ รวมถึงภาคการเกษตรที่ต้องใช้น้ำจากแม่น้ำในการเพาะปลูก สารพิษเหล่านี้ไม่เพียงแต่ส่งผลต่อมนุษย์ แต่ยังทำลายระบบนิเวศของแม่น้ำอย่างรุนแรง

ที่ผ่านมา ชาวเชียงรายและองค์กรภาคประชาสังคมด้านสิ่งแวดล้อมได้ออกมาเคลื่อนไหวและเรียกร้องให้หน่วยงานภาครัฐที่เกี่ยวข้อง ทั้งในระดับท้องถิ่น ระดับชาติ และองค์กรระหว่างประเทศ เข้ามาเร่งดำเนินการแก้ไขปัญหานี้อย่างเป็นรูปธรรม แต่ดูเหมือนว่าการแก้ไขปัญหายังไม่ได้รับการดำเนินการอย่างจริงจังและเป็นทางการ

ล่าสุด สถานการณ์ได้เข้าสู่ขั้นน่ากังวลยิ่งขึ้น เมื่อสมาคมแม่น้ำเพื่อชีวิต ซึ่งเป็นองค์กรที่ทำงานด้านการอนุรักษ์ทรัพยากรน้ำ ได้เผยแพร่ภาพถ่ายปลาที่จับได้จากแม่น้ำกกและแม่น้ำโขงบางส่วน แสดงให้เห็นถึงอาการผิดปกติอย่างชัดเจน ปลาเหล่านี้มีลักษณะคล้ายติดเชื้อ มีตุ่มสีแดงกระจายอยู่ตามบริเวณครีบ ปาก และหนวด ซึ่งเป็นอาการที่สอดคล้องกับผลกระทบจากการได้รับสารพิษหรือมลภาวะทางน้ำอย่างรุนแรง การพบปลาป่วยจำนวนมากเช่นนี้ถือเป็นสัญญาณอันตรายที่บ่งชี้ว่าระบบนิเวศในแม่น้ำกำลังถูกทำลายอย่างหนัก และอาจส่งผลกระทบต่อความปลอดภัยของอาหารทะเลในอนาคต

ผู้เชี่ยวชาญด้านสิ่งแวดล้อมและสุขอนามัยต่างแสดงความกังวลว่า หากปัญหานี้ยังไม่ได้รับการแก้ไขอย่างเร่งด่วน สารพิษที่สะสมในน้ำและสิ่งมีชีวิตในน้ำ อาจส่งผลกระทบต่อสุขภาพของประชาชนในระยะยาว หากมีการบริโภคปลาหรือสัตว์น้ำที่ปนเปื้อน นอกจากนี้ การปนเปื้อนที่เดินทางจากต้นน้ำในเมียนมาลงสู่ปลายน้ำในประเทศไทย ยังแสดงให้เห็นถึงความจำเป็นในการทำงานร่วมกันระหว่างประเทศเพื่อแก้ไขปัญหาข้ามพรมแดน

หน่วยงานภาครัฐของไทย ทั้งกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม กระทรวงการต่างประเทศ และหน่วยงานในจังหวัดเชียงราย รวมถึงหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในประเทศเมียนมา จำเป็นต้องเร่งประสานงานและหามาตรการในการควบคุมและยุติการปนเปื้อนสารพิษจากเหมืองทองคำดังกล่าวโดยเร็วที่สุด เพื่อฟื้นฟูสภาพแม่น้ำกกและแม่น้ำโขง ตลอดจนสร้างความมั่นใจในความปลอดภัยและคุณภาพชีวิตของประชาชนในพื้นที่ลุ่มน้ำต่อไป