กรุงเทพฯ – นายศุภชัย ปทุมนากุล ปลัดกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อว.) ได้ออกมาชี้แจงกรณีที่มีกระแสข่าวเกี่ยวกับการปรับโครงสร้างภายในกระทรวง โดยเฉพาะแนวคิดในการจัดตั้ง “กรมพัฒนาอุดมศึกษา” เพื่อดูแลมหาวิทยาลัย ระบุว่าเรื่องดังกล่าวยังเป็นเพียง “แนวคิด” ที่ได้มาจากการประเมินผลสัมฤทธิ์การดำเนินงานของกระทรวงในช่วง 5 ปีที่ผ่านมา ซึ่งมีข้อเสนอแนะหลากหลาย เพื่อเป้าหมายในการเพิ่มประสิทธิภาพและสร้างความเข้มแข็งให้อุดมศึกษาไทย

นายศุภชัย กล่าวถึงกรณีที่นายภาวิช ทองโรจน์ อดีตเลขาธิการคณะกรรมการการอุดมศึกษา (กกอ.) ได้กล่าวถึงกระแสการปรับโครงสร้างและแบ่งส่วนราชการเพิ่มเติมของ อว. ว่า กระทรวง อว. ก่อตั้งมาเป็นระยะเวลากว่า 6 ปีแล้ว และตามกฎหมายจะต้องมีการประเมินผลสัมฤทธิ์เมื่อครบ 5 ปี ดังนั้นกระทรวงจึงได้ดำเนินการสำรวจข้อคิดเห็นจากหน่วยงานและผู้เกี่ยวข้องต่างๆ ซึ่งได้ข้อคิดเห็นที่หลากหลาย

หนึ่งในข้อคิดเห็นที่ได้รับคือแนวคิดในการจัดตั้งหน่วยงานขึ้นมาเพื่อสนับสนุนการขับเคลื่อนและพัฒนาอุดมศึกษา เพื่อเป้าหมายในการผลิตกำลังคนทักษะสูงที่ตอบโจทย์การสร้างความสามารถในการแข่งขันของประเทศ ซึ่งอาจพิจารณาจัดตั้งเป็นส่วนราชการระดับ “กรม” อย่างไรก็ตาม ปลัด อว. ย้ำว่า ภารกิจอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับอุดมศึกษาก็ยังคงอยู่ที่สำนักงานปลัดกระทรวง และแนวคิดนี้ยังไม่ใช่ข้อสรุปที่ผ่านการพิจารณาอนุมัติแต่อย่างใด

ปลัด อว. กล่าวต่อไปว่า สถาบันอุดมศึกษาไทยในปัจจุบันมีการพัฒนาไปมาก บทบาทของกระทรวง อว. จึงควรเน้นไปที่การทำหน้าที่เป็นผู้เอื้ออำนวย (facilitator) และสนับสนุนการทำงานของมหาวิทยาลัย มากกว่าการทำหน้าที่กำกับควบคุม (regulator) แบบเดิมเหมือนสมัยสำนักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษา (สกอ.)

สิ่งที่ควรให้ความสำคัญในการกำกับดูแลอุดมศึกษาในปัจจุบัน คือเรื่องของธรรมาภิบาลของมหาวิทยาลัยเป็นหลัก ซึ่งยอมรับว่าปัจจุบันยังมีปัญหาในด้านนี้อยู่มาก และปัญหาดังกล่าวส่งผลกระทบต่อประสิทธิภาพการทำงานของมหาวิทยาลัย

นายศุภชัย ยังกล่าวถึงผลงานที่ผ่านมาตลอด 6 ปีของ อว. ในการพัฒนาอุดมศึกษาไทยอย่างต่อเนื่อง เช่น การปรับปรุงเกณฑ์มาตรฐานหลักสูตรให้มีความยืดหยุ่น สอดคล้องกับการเปลี่ยนแปลงของสังคม การผลักดันการเรียนรู้ตลอดชีวิต การจัดทำระบบคลังหน่วยกิตแห่งชาติ เพื่อให้ผู้เรียนสามารถเรียนรู้ได้ทุกที่ทุกเวลา รวมถึงการจัดตั้งกองทุนเพื่อพัฒนาอุดมศึกษาเพื่อสนับสนุนการพัฒนากำลังคนทักษะสูงและความเป็นเลิศของประเทศ

“ผมยืนยันว่า หากกระทรวง อว. จะมีการปรับปรุงหรือทบทวนเรื่องโครงสร้าง จะทำเพื่อเป้าหมายในการเพิ่มประสิทธิภาพ สร้างความเข้มแข็งให้อุดมศึกษาของประเทศ เพื่อผลิตกำลังคนที่มีทักษะสูง และทำงานวิจัยเพื่อสร้างความสามารถในการแข่งขันของประเทศ ไม่ใช่การลดเกรด หรือการยึดติดกับโครงสร้างแบบเดิมๆ” ปลัด อว. กล่าวย้ำ

สำหรับข้อเสนอที่เปิดโอกาสให้ผู้บริหารมหาวิทยาลัยเข้ามาเป็นผู้บริหารระดับสูงของกระทรวง อว. ได้นั้น โดยหลักการ ปลัด อว. เห็นด้วย และปัจจุบันสำนักงานปลัด อว. กำลังผลักดันเรื่องนี้ โดยได้หารือกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องแล้ว แต่จำเป็นต้องมีการปรับแก้ระเบียบและข้อกฎหมายเป็นการเฉพาะ

เหตุผลที่ต้องปรับแก้กฎหมายคือ ปัจจุบันผู้บริหารมหาวิทยาลัยส่วนใหญ่ โดยเฉพาะอธิการบดี มีสถานะเป็นพนักงานมหาวิทยาลัย ไม่ได้เป็นข้าราชการเหมือนในอดีต ทำให้ไม่สามารถเข้าสู่ตำแหน่งผู้บริหารระดับสูงของกระทรวงในรูปแบบเดิมได้ นอกจากนี้ มหาวิทยาลัยส่วนใหญ่ได้เปลี่ยนสถานะเป็นมหาวิทยาลัยในกำกับรัฐจำนวนมากแล้ว ทำให้รูปแบบการกำกับดูแลต้องเปลี่ยนไปจากเดิมเช่นเดียวกัน