กระบี่ – กลุ่มบริหารการใช้น้ำอ่างเก็บน้ำคลองหยา จังหวัดกระบี่ สร้างประวัติศาสตร์ คว้ารางวัลอันทรงเกียรติ “สถาบันเกษตรกรผู้ใช้น้ำชลประทานดีเด่นแห่งชาติ ประจำปี 2568” ตอกย้ำความสำเร็จในการบริหารจัดการน้ำและพัฒนาภาคการเกษตรอย่างยั่งยืน

นายสุริยพล นุชอนงค์ อธิบดีกรมชลประทาน เปิดเผยถึงผลการคัดเลือกสถาบันเกษตรกรผู้ใช้น้ำชลประทานดีเด่นระดับชาติ ประจำปี 2568 ว่า จากการพิจารณาคัดเลือกอย่างเข้มข้น กลุ่มบริหารการใช้น้ำอ่างเก็บน้ำคลองหยา จังหวัดกระบี่ ได้รับการคัดเลือกให้เป็นผู้ชนะเลิศระดับประเทศ ซึ่งถือเป็นความสำเร็จที่น่าภาคภูมิใจอย่างยิ่ง โดยได้รับพระราชทานรางวัลอันทรงเกียรตินี้จาก พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรรามาธิบดีศรีสินทรมหาวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว ในพิธีวันพืชมงคลจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ ณ มณฑลพิธีท้องสนามหลวง กรุงเทพมหานคร

อธิบดีกรมชลประทาน กล่าวว่า การได้รับรางวัลในครั้งนี้ นับเป็นเกียรติสูงสุดของกลุ่มบริหารการใช้น้ำอ่างเก็บน้ำคลองหยา และเป็นเครื่องยืนยันถึงศักยภาพและความมุ่งมั่นในการบริหารจัดการทรัพยากรน้ำเพื่อภาคการเกษตรได้อย่างมีประสิทธิภาพและยั่งยืน โดยเฉพาะอย่างยิ่งในสถานการณ์ที่การบริหารจัดการน้ำทวีความสำคัญมากขึ้นเรื่อยๆ

หัวใจสำคัญที่ทำให้กลุ่มบริหารการใช้น้ำอ่างเก็บน้ำคลองหยาประสบความสำเร็จจนเป็นที่ยอมรับในระดับประเทศ คือ แนวคิด “บริหารน้ำชุมชนสู่ความยั่งยืน” ที่มุ่งมั่นพัฒนาพื้นที่บริเวณอ่างเก็บน้ำคลองหยาให้เป็นแหล่งเกษตรกรรมแบบครบวงจร เพื่อเป้าหมายหลักในการสร้างความมั่นคงทางอาหารในชุมชนอย่างยั่งยืน

โมเดลของกลุ่มฯ หรือที่เรียกว่า “คลองหยาโมเดล” ได้ดำเนินงานภายใต้แนวทางที่ครอบคลุมทุกมิติ ได้แก่ “ดินดี น้ำดี สิ่งแวดล้อมดี ใส่ใจดี และอิ่มอร่อยสุขภาพดี” โดยมีการวางผังพื้นที่เพาะปลูกอย่างชาญฉลาดตามลักษณะทางภูมิประเทศ ผสานกับการบริหารจัดการระบบส่งน้ำชลประทานที่มีประสิทธิภาพสูง ทำให้เกษตรกรในพื้นที่กว่า 200 ครัวเรือน ได้รับน้ำเพื่อการเกษตรอย่างทั่วถึง เป็นธรรม และสามารถใช้น้ำได้อย่างประหยัดสูงสุด

กลุ่มบริหารการใช้น้ำอ่างเก็บน้ำคลองหยา ได้แบ่งโซนพื้นที่การเกษตรออกเป็น 3 โซนหลัก เพื่อให้เหมาะสมกับการใช้น้ำและชนิดของพืช/สัตว์ คือ:

• โซนต้นน้ำ: เน้นปลูกไม้ผลเศรษฐกิจมูลค่าสูง เช่น ทุเรียน มังคุด และลองกอง ซึ่งเป็นพืชที่ต้องการการบริหารจัดการน้ำที่แม่นยำ
• โซนกลางน้ำ: เหมาะสำหรับการปลูกข้าว ซึ่งเป็นพืชหลักเพื่อความมั่นคงทางอาหาร และพืชผักสวนครัวหลากหลายชนิด
• โซนปลายน้ำ: พัฒนาเป็นพื้นที่เพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ โดยใช้ระบบหมุนเวียนน้ำอย่างมีประสิทธิภาพ เลี้ยงสัตว์น้ำเศรษฐกิจ เช่น ปลานิล กบ และตะพาบน้ำ ซึ่งน้ำที่ใช้แล้วยังสามารถนำไปใช้ประโยชน์ต่อได้ในแปลงเกษตร

นอกจากนี้ ในพื้นที่ยังมีแปลงเกษตรต้นแบบที่ทำหน้าที่เป็นศูนย์เรียนรู้ของชุมชน เพื่อถ่ายทอดองค์ความรู้ด้านการเกษตรและการบริหารจัดการน้ำให้กับสมาชิกและผู้สนใจทั่วไป

สิ่งที่น่าสนใจอย่างยิ่งคือ การคำนวณ “ผลิตภาพน้ำ (Water Productivity)” ของกลุ่มฯ ซึ่งเป็นตัวชี้วัดถึงประสิทธิภาพในการใช้น้ำ พบว่า ผลผลิตทางเศรษฐกิจเฉลี่ยจากการใช้น้ำ 1 ลูกบาศก์เมตร สามารถสร้างรายได้สูงถึง 123 บาท ตัวเลขนี้สะท้อนให้เห็นถึงความสามารถของกลุ่มฯ ในการใช้ทรัพยากรน้ำที่มีอยู่อย่างจำกัดให้เกิดประโยชน์สูงสุด สร้างมูลค่าเพิ่มทางเศรษฐกิจให้กับชุมชนได้อย่างเป็นรูปธรรม

ความสำเร็จของ “คลองหยาโมเดล” ไม่ได้เป็นเพียงความภาคภูมิใจของคนกระบี่เท่านั้น แต่ยังเป็นต้นแบบของการพัฒนาเกษตรกรรมที่ยั่งยืน ที่สามารถนำไปปรับใช้ในพื้นที่อื่นๆ ทั่วประเทศ เพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตเกษตรกร สร้างความมั่นคงทางอาหาร และบริหารจัดการทรัพยากรน้ำที่มีค่าให้เกิดประโยชน์สูงสุดอย่างยั่งยืนต่อไป