เมื่อเราพูดถึง “พระคาร์ดินัล” (Cardinal) หลายคนอาจนึกถึงนักบวชระดับสูงในศาสนาคริสต์นิกายโรมันคาทอลิกที่มักสวมชุดสีแดง ปรากฏตัวในพิธีสำคัญของศาสนจักร เช่น การเลือกตั้งพระสันตะปาปา แต่แท้จริงแล้ว ตำแหน่งนี้มีความสำคัญและความหมายลึกซึ้งกว่าที่เห็นมาก

พระคาร์ดินัลคือใคร และมีบทบาทอย่างไร?

พระคาร์ดินัล คือ นักบวชชั้นสูงที่ได้รับแต่งตั้งโดยตรงจากสมเด็จพระสันตะปาปา ประมุขแห่งศาสนจักรคาทอลิก ถือเป็นสมณศักดิ์ชั้นสูงสุดที่รองลงมาจากองค์สมเด็จพระสันตะปาปาเท่านั้น

หน้าที่หลักของคณะพระคาร์ดินัลคือการทำหน้าที่เป็นที่ปรึกษาใกล้ชิดของสมเด็จพระสันตะปาปา และช่วยบริหารจัดการกิจการต่างๆ ของศาสนจักรคาทอลิกที่มีอยู่ทั่วโลก ในหลายมิติ ทั้งด้านศาสนา การศึกษา การสื่อสาร รวมถึงความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ พระคาร์ดินัลจึงเปรียบเสมือน “คณะกรรมการระดับสูง” หรือ “วุฒิสภาของศาสนจักร” ที่มีบทบาทสำคัญในการขับเคลื่อนศาสนจักรในระดับสากล

บทบาทสำคัญที่สุด: การเลือกตั้งพระสันตะปาปา

บทบาทที่มีความสำคัญอย่างยิ่งยวดของพระคาร์ดินัลคือ การมีสิทธิ์เข้าร่วมการประชุมลับเพื่อเลือกตั้งพระสันตะปาปาองค์ใหม่ หากมีการสละตำแหน่งหรือสิ้นพระชนม์ การประชุมนี้เรียกว่า “คองเคลฟ” (Conclave) ซึ่งจะจัดขึ้นในโบสถ์น้อยซิสทีน (Sistine Chapel) ภายในนครรัฐวาติกัน

ตามธรรมเนียมและข้อกำหนด พระคาร์ดินัลที่มีสิทธิ์เข้าร่วมการประชุมคองเคลฟและมีสิทธิ์ออกเสียงลงคะแนนคือ พระคาร์ดินัลที่มีอายุต่ำกว่า 80 ปีในวันที่ตำแหน่งพระสันตะปาปาว่างลง โดยผู้ที่ได้รับเลือกเป็นพระสันตะปาปาองค์ใหม่ มักจะเป็นพระคาร์ดินัลที่เข้าร่วมการประชุมนั่นเอง ด้วยเหตุนี้ ตำแหน่งพระคาร์ดินัลจึงถือเป็น “เส้นทาง” หรือเป็นกลุ่มบุคคลหลักที่มีโอกาสก้าวขึ้นสู่ตำแหน่งประมุขสูงสุดแห่งศาสนจักรคาทอลิก

ความภูมิใจของศาสนจักรไทย: สองพระคาร์ดินัลชาวไทย

แม้ว่าจำนวนประชากรคริสต์นิกายโรมันคาทอลิกในประเทศไทยจะถือเป็นส่วนน้อยเมื่อเทียบกับประชากรทั้งหมด แต่ศาสนจักรคาทอลิกในประเทศไทยก็ได้รับเกียรติประวัติสำคัญ ด้วยการมีพระคาร์ดินัลชาวไทยถึง 2 องค์ ซึ่งสะท้อนถึงการเติบโตและความสำคัญของศาสนจักรคาทอลิกในประเทศไทยในระดับสากล

• พระคาร์ดินัลองค์แรก: สมเด็จพระสันตะปาปาจอห์น ปอล ที่ 2 ทรงประกาศแต่งตั้ง อัครมุขนายก ไมเกิ้ล มีชัย กิจบุญชู ประมุขเขตมิสซังกรุงเทพฯ ในขณะนั้น ให้เป็นพระคาร์ดินัลชาวไทยองค์แรก เมื่อปี ค.ศ. 1983 (พ.ศ. 2526)
• พระคาร์ดินัลองค์ที่สอง: ต่อมา สมเด็จพระสันตะปาปาฟรานซิส ทรงประกาศแต่งตั้ง พระคุณเจ้า ฟรังซิสเซเวียร์ เกรียงศักดิ์ โกวิทวาณิช ประมุขเขตมิสซังกรุงเทพฯ ในขณะนั้น ให้เป็นพระคาร์ดินัล เมื่อปี ค.ศ. 2015 (พ.ศ. 2558)

การที่ประเทศไทยมีพระคาร์ดินัลถึงสององค์ ถือเป็นเครื่องหมายแห่งพระหรรษทานและเป็นกำลังใจสำคัญสำหรับคริสตชนคาทอลิกในประเทศไทย ในการมีส่วนร่วมและเป็นพยานถึงความเชื่อในสังคมต่อไป