วันที่ 12 เมษายน 2568 – เพจ “มิตรเอิร์ธ – mitrearth” โดย ศ.ดร.สันติ ภัยหลบลี้ ภาควิชาธรณีวิทยา คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ได้ออกมาให้ข้อมูลเชิงลึกเกี่ยวกับรอยเลื่อนในภาคอีสาน หลังมีข่าวแพร่สะพัดว่าภาคอีสานมี 12 รอยเลื่อนที่อาจก่อให้เกิดภัยพิบัติ

ศ.ดร.สันติ อธิบายว่า รอยเลื่อน (fault) คือรอยแตกของเปลือกโลกที่มีการเลื่อนตัว โดยในทางธรณีวิทยา สามารถแบ่งรอยเลื่อนออกเป็น 2 ประเภทหลัก คือ 1) รอยเลื่อนที่สามารถสร้างพิบัติภัย (hazardous fault) ซึ่งแบ่งย่อยเป็นรอยเลื่อนมีพลัง (active fault) และรอยเลื่อนที่อาจมีพลัง (possible active fault) และ 2) รอยเลื่อนทางธรณีวิทยา (geological fault) หรือรอยเลื่อนที่ไม่มีพลังแล้ว (inactive fault)

สำหรับภาคอีสานนั้น ผู้เชี่ยวชาญระบุว่ามีเพียง 2 จังหวัดเท่านั้นที่ยังน่าสนใจในแง่พิบัติภัยแผ่นดินไหว ได้แก่ จังหวัดเลย (ตะเข็บธรณีเลย) ที่เคยเกิดแผ่นดินไหวขนาด 2.0-3.0 และจังหวัดบึงกาฬ (รอยเลื่อนท่าแขก) ส่วนรอยเลื่อนอื่นๆ ในอีสาน เช่น รอยเลื่อนโคราช รอยเลื่อนภูเขียว รอยเลื่อนสตึก นั้นจัดเป็นรอยเลื่อนที่ไม่มีพลังแล้ว

“รอยเลื่อนเหล่านี้มีประโยชน์ในแง่การอธิบายการเหลื่อมกันของหินในการทำแผนที่ธรณีวิทยา แต่ไม่น่ากังวลในแง่พิบัติภัย” ศ.ดร.สันติ กล่าว พร้อมอธิบายว่าสาเหตุที่รอยเลื่อนในอีสานส่วนใหญ่หมดพลังแล้ว เนื่องจากแรงทางธรณีแปรสัณฐานหลักในยุคนี้มาจากเขตมุดตัวสุมาตรา-อันดามัน ซึ่งอยู่ไกลออกไป และแรงเหล่านี้ไม่เปลี่ยนแปลงง่ายๆ ในช่วงเวลา 1,000 หรือ 10,000 ปี

ผู้เชี่ยวชาญยังเปรียบเทียบให้เห็นภาพชัดเจนว่า “การจะปลุกรอยเลื่อนในอีสานให้ตื่นนั้นยากพอๆ กับการปลุกภูเขาไฟพนมรุ้งเขากระโดงให้กลับมาระเบิดอีกครั้ง” และย้ำว่าสำหรับนักธรณีวิทยาแล้ว รอยเลื่อนเหล่านี้ไม่ได้หลับ แต่ “ตายไปแล้วอย่างสงบ”

ศ.ดร.สันติ ยังชี้แจงเกี่ยวกับเหตุแผ่นดินไหวที่บุรีรัมย์เมื่อปีก่อนว่าไม่ได้เกิดจากการเลื่อนตัวของรอยเลื่อน แต่เกิดจากสาเหตุอื่น พร้อมเตือนว่าหากจะนับรอยแตกหรือรอยเลื่อนทั้งหมดในไทยมาให้วิตกกังวล จะพบว่ามีอีกมากมายในภาคเหนือ ตะวันตก และภาคใต้

ท้ายที่สุด ผู้เชี่ยวชาญฝากข้อความถึงประชาชนว่า “ผมมีเพียงเจตนาดีเดียวครับ ไม่อยากให้คนไทยตื่นตระหนกในสิ่งที่ไม่ควรตระหนก ขาดทุนหัวใจ แยกย้ายกันไปหาอยู่หากินดีกว่าครับ”